بلادون

نام‌هاي ديگر: شاهيبزك و ....

مشخصات ظاهري:

بلادون، گياهي است پايا و به ارتفاع 1 تا 5/1 متر كه ريشه‌ي دراز، منشعب، ضخيم، گوشتدار و به رنگ حنايي دارد. ساقه‌ي آن استوانه‌، پوشيده از تار و در انتها داراي تقسيمات دوتايي يا سه تايي است. برگ‌هاي منفرد با دمبرگ كوتاه، بيضي شكل و نوك تيز دارد.

اين گياه، گل‌هايي درشت و به وضع منفرد در كناره برگها دارد. كاسه‌ي گل آن پايا است بطوري كه پس از ظاهر شدن ميوه نيز قسمتي از آن را فرا مي‌گيرد. ميوه‌ي آن، سته به بزرگي يك گيلاس است و در آغاز سبز رنگ مي‌باشد ولي پس از رسيدن به تدريج قرمز و سياه رنگ مي‌گردد.

خواص: از بلادون در موارد زير استفاده درماني به عمل مي‌آيد:

تشنج-آسم-سياه سرفه-صرع-بي‌اختياري دفع ادرار-سرعت انزال-دردهاي معدي-يبوست-بواسير-درياگرفتگي-سرگيجه-قولنج‌هاي كبدي و كليوي-اسپاسم واژن و ...

محل رويش:

بلادون معمولاً در مكان‌هاي مرطوب و سايه‌دار و يا در محل عاري از درخت جنگل‌ها، و يا در زمين‌هاي آهكي رشد مي‌كند. در 500 متري گردنه حيران-گيلان و ... يافت مي‌شود.

توجه: مصرف بلادون در برخي افراد عوارض شديد ايجاد مي‌كند. بنابراين مصرف آن زير نظر پزشك ضروري است.

.........................................................................................

بنفشه سه رنگ

مشخصات ظاهري: بنفشه سه رنگ، گياهي است علفي و يك ساله كه ساقه‌ي زاويه دار، به رنگ سبز مايل به زرد و به طول 15 تا 25 سانتي‌متر دارد. ريشه‌اش بوي نسبتاً مطبوع و طمعي تلخ و لعابي دارد. برگ‌هاي آن متناوب، عاري از دمبگر، بيضوي با دندانه‌هاي فاصله دار و شامل دو زائده با بريدگيهاي عميق است. گلهاي آن كوچك، به رنگ زرد روشن با لكه‌ي بنفش است.

خواص: از بنفشه سه رنگ در موارد زير استفاده درماني به عمل مي‌آيد:

زياد كردن عرق-اخلاط-تصفيه خون-جوش‌هاي صورت-بيماري‌هاي پوستي-اگزما-تب خال-كهير- زرد زخم-جوش و كورك و ....

محل رويش: اين گياه بيشتر در نواحي شمال ايران و در برخي از جنگل‌ها يافت مي‌شود.

.........................................................................................

بنفشه معطر

نام‌هاي ديگر: بنفشه-بنفشه ايراني-بنفسج.

مشخصات ظاهري:

بنفشه معطر، گياهي است علفي، پايا و داراي برگ‌هايي است كه معمولا از محل مشتركي در ناحيه يقه خارج مي‌گردند. برگ‌هاي آن معمولاً به شكل قلب، داراي دمبرگ دراز و واقع برروي سطح زمين است. در كناره دمبرگ آن، جوانه‌هاي جانبي ظاهر مي‌گردد. گل‌هاي آن منفرد، زيبا، به رنگ بنفش و به ندرت سفيد يا گلي است. دمگل‌هاي دراز گل، كه ازبين دمبرگ‌ها منشأ مي‌گيرند، قبل از منتهي شدن به گل، حالت خميده شبيه عصا پيدا مي‌نمايد. ميوه‌ي آن، پوشينه، كروي، پوشيده از كرك و محتوي دانه‌هايي به رنگ زرد با لكه سفيد است.

خواص: از بنفشه معطر در موارد زير استفاده درماني به عمل مي‌آيد: اخلاط-زياد كردن-عرق-گريپ-برونشيت‌هاي حاد-گلودرد-نزله‌هاي مزمن-سرخك-مخملك-بيماري‌هاي سينه-التهاب دستگاه هاضمه، كليه و مثانه-زكام-سياه سرفه-ورم چشم-تحريكات روده و ...

محل رويش: بنفشه معطر در اكثر مناطق ايران به خصوص در كوهستان‌ها و در سايه درختان مي‌رويد. اين نوع بنفشه بيشتر در منطقه البرز، رودبار و ... ديده مي‌شود.

.........................................................................................

بولاغ اوتي

نام‌هاي ديگر:

علف چشمه-آب تره-قره العين-حرف الماء

مشخصات ظاهري:

بولاغ اوتي، گياهي است علفي و پايا كه معمولا ضخيم و گوشت داراست. برگ‌هاي آن متناوب، گوشتدار، مركب از 3 تا 9 قطعه نامنظم، ‌به رنگ سبز تيره و عاري از كرك است. در قسمت انتهايي ساقه‌ي آن، گل‌هاي سفيد رنگي، مجتمع به شكل خوشه ظاهر مي‌شود كه از پس آميزش، هر يك به ميوه‌اي به صورت خورجين و به طول 2 تا 5/2 سانتي‌متر تبديل مي‌گردند. دانه‌ي آن،‌ قهوه‌اي رنگ، مدور و واقع در دو رديف در داخل ميوه است.

خواص:

از بولاغ اوتي علاوه بر اينكه به طور خام در سالاد و يا سبزي خوردن با غذاها استفاده مي‌شود، در موارد زير نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد:

زياد كردن ادرار-قندخون-گواتر-زياد كردن اشتها-تصفيه خون-تقويت معده-تب-دردهاي عصبي-نزله‌هاي ششي مزمن-برونشيت‌هاي مزمن-آب آوردن انساج-رماتيسم-نقرس-عدم امكان دفع ادرار-بيماري‌هاي كليه، طحال و كبد-خارش‌هاي مهبلي- اگزما و ...

محل رويش:

بولاغ اوتي معمولا در چشمه‌ها، مجاري باريك آبها و نواحي مردابي مي‌رويد و در اكثر نواحي ايران از جمله آذربايجان، گيلان،‌ شيراز، بوشهر، سيستان و بلوچستان و ... يافت مي‌شود.

.........................................................................................

بومادران

نام‌هاي ديگر: ام الف ورقه-حزنبل

مشخصات ظاهري: بومادران گياهي است پايا، به ارتفاع 20 تا 90 سانتي‌متر و حتي بيشتر كه برگ‌هايي بدون دمبرگ، دراز، پوشيده از كرك و منقسم به بريدگي‌هاي بسيار باريك دارد. كاپيتول‌هاي كوچك و متعدد آن كه به طول 4 تا 8 ميليمتر و به عرض 2 تا 5 ميليمتر مي‌باشد وضع مجتمع به صورت گل آذين ديهيم، در قسمت‌هاي انتهايي ساقه دارد. در هر كاپيتول آن، دو نوع گل، يكي زبانه‌اي و سفيد رنگ، واقع در حاشيه گل آذين و ديگري لوله‌اي و واقع در ناحيه وسط، ديده مي‌شود. از همه‌ي قسمت‌هاي گياه مزبور بوي قوي به مشام مي‌رسد.

خواص: از بومادران در موارد زير استفاده درماني به عمل مي‌آيد:

زياد كردن اشتها-بندآوردن خون-زخم‌ها-اختلالات قاعدگي-بي‌خوابي-اخلاط خوني-صرع-بواسير-قولنج‌ةاي كبدي و كليوي، نفخ-ضعف قلب-ترشحات مهبلي و ...

محل رويش: بومادران بيشتر به طور خودرو در دشت‌ها، كنار جاده‌ها و نواحي كوهستان رشد مي‌كند. بومادران در مناطقي مانند:‌ جنگل گلستان-اروميه-تبريز-البرز و ... يافت مي‌شود.

.........................................................................................

پنج انگشت

نام‌هاي ديگر: فلفل بري-فلفل بياباني-فنجكش

مشخصات ظاهري: پنج انگشت، درختچه‌اي است زيبا، به ارتفاع 5/1 تا 2 متر كه برگ‌هاي زودافت،‌ پنجه‌اي و منقسم به 5 تا 7 برگچه نوك تيز و پوشيده از كرك‌هاي پنبه‌اي در سطح تحتاني پهنك دارد به طوري كه رنگ سبز تيره سطح فوقاني پهنك برگ و رنگ تقريباً سفيد تحتاني آن،‌ظاهر كاملاً مشخص به گياه مي‌دهد. گل‌هاي آن زيبا، به رنگ آبي مايل به بنفش و مجتمع به صورت سنبله دراز با ظاهر مطبق برروي يك پايه مشترك است. ميوه‌ي آن شفت و داراي برون بر سخت و مقاوم مي‌باشد.

خواص: از پنج انگشت در مواردي نظير: زياد كردن اشتها-زياد كردن ادرار-تشنج و ... استفاده درماني به عمل مي‌آيد.

محل رويش: بندرعباس-خليج فارس-كازرون-خرمشهر-كرج-خراسان-البرز

 .........................................................................................

پونه

مشخصات ظاهري:

پونه، گياهي است علفي، پايا و داراي ساقه‌اي با ظاهر تقريباً استوانه‌اي، به ارتفاع 10 تا 55 سانتيمتر كه برگ‌هايي بيضوي و نوك تيز، با دندانه‌هاي ظريف و يا عاري از آن دارد. از كليه قسمت‌هاي گياه بويي تند به مشام مي‌رسد.

گل‌هاي به صورت دسته‌هاي فراهم در كناره برگ‌هاي طول محور ساقه، (در ماه‌هاي تير تا مهر) ظاهر مي‌شود كه رنگ گلي روشن يا مايل به بنفش دارد. ميوه‌ي آن چهار فندقه است.

خواص: پونه حاوي آنتي بيوتيك طبيعي مي‌باشد به همين خاطر براي رفع بيماري‌هاي عفوني از آن استفاده مي‌شود. همچنين از پونه در موارد زير استفاده درماني به عمل مي‌آيد.

صفرا-اخلاط نزله-سياه سرفه-آسم-سرماخوردگي-سينوزيت-نفخ-نقرس-قطع حالت قاعدگي-گريب-لكه‌هاي جلدي-تقويت دستگاه هاضمه و ...

محل رويش:

پونه معمولا به حالت وحشي در دشت‌هاي مرطوب و حاشيه‌ي جريان‌هاي آب رشد مي‌كند. اين گياه در اكثر نقاط ايران از جمله: آذربايجان، گيلان، لاهيجان، و گرگان ديده مي‌شود.

.........................................................................................

پيچك صحرايي

نام‌هاي ديگر:

عليق-طربوش الغراب

مشخصات ظاهري:

پيچك صحرايي، گياهي است علفي كه ساقه‌هاي منشعب آن به طول 40 تا 100 سانتيمتر مي‌رسد، حالت افتاده يا بالا رونده دارد. برگ‌هاي آن بيضوي دراز و داراي دولوب مشخص در قاعده پهنك است به طوري كه به آن ظاهر سرنيزه‌اي مي‌دهد. گل‌هاي آن به رنگ‌هاي صورتي ، سفيد و يا مخلوطي از اين دو رنگ است و در طول ساقه نيز به وضع منفرد يا به تعداد دوتايي ظاهر مي‌شود. در سطح خارجي جام گل‌ آن، گاهي لكه‌هاي ارغواني مشاهده مي‌شود. پس از آميزش گل‌هاي آن،‌راس دمگل‌ها به سمت پايين خميدگي حاصل مي‌كند به طوري كه ميوه داراي حالت آويخته است.

خواص: پيچك صحرايي داراي خاصيت صفرا بر و مسهلي مي‌باشد و همچنين در موارد زير نيز مورد استفاده درماني قرار مي‌گيرد: التيام زخم‌ها-زردي-ترشحات مهبلي و ....

محل رويش: پيچك صحرايي در اكثر مزارع، باغ‌ها و كنار جاده‌ها رشد مي‌كند. اين گياه، در اكثر نواحي ايران از جمله: در 1500 متري قوچان، خراسان، قم، آبادان،‌ فارس، اراك،رودبار، اطراف تهران و ... يافت مي‌شود.

.........................................................................................

تاتوره

مشخصات ظاهري:

تاتوره، گياهي است علفي، يك ساله و به ارتفاع 30 تا 80 سانتيمتر و گاهاً بيشتر، ساقه‌ي منشعب و برگهاي پهن آن، ظاهر خاصي به گياه مي‌بخشند و مي‌توان از آن راه دور آن را شناخت. اين گياه ريشه‌اي نسبتاً ضخيم و ساقه گرد و منشعب دارد. برگهاي پهن و نوك تيز آن، به درازاي 10 تا 15 سانتيمتر و به عرض 7 تا 10 سانتيمتر مي‌رسد و در آنها 5 تا 7 لوب اصلي نوك تيز، نامنظم و دندانه‌دار ديده مي‌شود. گل‌هاي درشت و زيباي تاتوره، ظاهري بوقي شكل و وضع منفرد برروي ساقه دارد و جام گل آن ابتدا داراي حالت فشرده و مچاله شده است ولي پس از باز شدن كامل، چين خوردگي آن از بين مي‌رود. ميوه‌ي آن به صورت پوشينه، خاردار و محتوي به طور متوسط 400 دانه است.

خواص: از تاتوره در مواردي نظير:‌تشنج، آسم، نقرس، دردهاي عصبي، رماتيسم مزمن، رماتيسم مفصلي و ... استفاده درماني به عمل مي‌آيد.

محل رويش: آذربايجان-سيستان در 1700 متري كرمان-خراسان-بندرگز گرگان-گيلان-بلوچستان-اروميه-اراك-اطراف تهران و ...

.........................................................................................

تاج الملوك

نام‌هاي ديگر: اخيليا و ...

مشخصات ظاهري:

تاج الملوك گياهي است پايا و به ارتفاع 30 تا 80 سانتي‌متر كه برگ‌هاي نازك، نسبتاً پهن، به رنگ سبز قهوه‌اي و يا سبز تيره دارد. سطح فوقاني پهنك برگ آن غبارآلود به نظر مي‌رسد. گل‌هاي آن زيبا، نامنظم، به رنگهاي مختلف ارغواني و آبي و گاهاً سفيد  گلي است. دمگل آن ابتدا حالت خميده دارد به نحوي كه گل به صورت واژگون برروي آن قرار مي‌گيرد ولي پس از تشكيل ميوه، از اين حالت خارج شده وضع قائم پيدا مي‌كند. ميوه‌ي آن فوليكول و پوشيده از كرك‌هاي كوچك نزديك به هم است.

خواص: از تاج الملوك در موارد زير استفاده درماني به عمل مي‌آيد: زياد كردن ادرار و عرق-اسكوربوت-التيام زخم‌ها- خارش پوستي- تصفيه خون-اگزما-يرقان-سرفه و ....

محل رويش: تاج الملوك در جنگل‌هاي داراي نور كافي، در دامنه‌ها و فواصل تخته سنگ‌ها و در دشت‌هاي سايه دار رشد مي‌‌كند. اين گياه در نواحي جنوب شرقي ايران از جمله بلوچستان يافت مي‌شود.

.........................................................................................

تاجريزي پيچ

نام‌هاي ديگر: مره حلوا-ثلثان و ...

مشخصات ظاهري:

 تاجريزي پيچ، گياهي است پايا، بالا رونده و داراي ساقه‌اي به ارتفاع 1 تا 2 متر و حتي بيشتر كه برگ‌هاي آن متناوب است ولي شكل ظاهري آنها در قاعده ساقه، شبيه قلب و در قسمت‌هاي فوقاني آن منقسم به سه لوب مشخص مي‌باشد. گل‌هاي كوچك و بنفش رنگ دارد كه ظاهر آن مجتمع و چتر مانند است. ميوه‌ي آن، سته، بيضوي، داراي حالت آويخته، به رنگ قرمز و محتوي دانه‌هاي كوچك، مسطح و فراوان است.

خواص: از تاجريزي پيچ در موارد زير استفاده درماني به عمل مي‌آيد: زياد كردن ادرار و عرق-تصفيه خون-اگزما-خارش پوستي-درد استخوان-استسقاء-ترشحات مهبلي- سياه سرفه-آسم-نقرس-رماتيسم-زردي-آلبومينوري-بواسير-آبسه پستان-بيماري‌هاي پوستي و ...

محل رويش: اين گياه معمولاً در حاشيه جنگل‌ها و كنار رودخانه‌ها رشد مي‌كند. تاجريزي پيچ را مي‌توان در آذربايجان (اطراف تبريز)-بلوچستان و لاهيجان مشاهده نمود.

توجه: مصرف بي‌رويه تاجريزي پيچ و فرآورده‌هاي آن موجب مسموميت مي‌شود.

.........................................................................................

تاجريزي سياه

نام‌هاي ديگر: عنب الذهب-عنب الثعلب-ربرق

مشخصات ظاهري: تاجريزي سياه، گياهي است علفي، يك ساله و به ارتفاع 10 تا 50 سانتيمتر كه ريشه‌اي راست به رنگ سفيد و ساقه كم و بيش منشعب از قاعده دارد. برگ‌هاي آن بيضوي، به رنگ سبز تيره و داراي كناره‌اي با دندانه‌هاي كم است. هردوتاي آنها نيز در مجاور يكديگر ظاهر مي‌شوند. گل‌هاي كوچك و سفيد رنگ. ميوه‌اي آن،‌سته، كروي و در آغاز به رنگ سبز است ولي بتدريج به رنگ قرمز در مي‌‌آيد. در آن دانه‌هاي كوچك و كروي جاي دارد.

خواص:

از تاجريزي سياه در موارد نظير: سوء هاضمه‌هاي دردناك-درد معده-سياه سرفه-بواسير-ترك نوك پستان-دردهاي رماتيسم مفصلي-ورم رحم-ورم مثانه و ... استفاده به عمل مي‌آيد.

محل رويش: تاجريزي سياه معمولا در كنار گودال‌ها و زمين‌هاي زراعتي به طور خودرو رشد مي‌كند. در مناطقي مانند:‌آذربايجان، آمل، گرگان، مازندران و لاهيجان ديده مي شود.

توجه: مصرف بي‌رويه تاجريزي سياه و فرآورده‌هاي آن موجب مسمويت مي‌شود.

.........................................................................................

ترشك

نام ديگر: حماض

مشخصات ظاهري:

ترشك، گياهي است چندساله، به ارتفاع30 تا 100 سانتيمتر و داراي ريشه ضخيم و ساقه راست و بي‌كرك كه برگ‌هاي بيضوي، تيركماني شكل و گل‌هاي كوچك با پوششي مركب از 6 كاسبرگ به وضع مجتمع به صورت دسته‌هاي 3 تا 8 تايي در قسمت انتهايي ساقه دارد. رنگ گل‌هاي آن سبز يا سبز مايل به قرمز است. پس از آميزش گل‌هاي آن، 3 كاسبرگ هر گل، حالت واژگون به خود مي‌گيرند، در حالي كه سه كاسبرگ ديگر كه نازك و غشايي مي‌باشند. رشد زياد پيدا كرده، به صورت سه كفه، ميوه را احاطه مي‌نمايد.

خواص: از ترشك در موارد زير مورد استفاده درماني قرار مي‌گيرد:

نارسايي عمل دستگاه دفع ادرار-بيماري‌هاي التهابي-اسكوربوت-كم اشتهايي-بواسير-ورم لثه-بيماري‌هاي پوستي-پيوست‌هاي مزمن-زردي-گواتر-تب‌هاي نوبه-كمر درد و ...

محل رويش: ترشك به طور وحشي در چمنزارها، گشتزارها، كنار رودخانه‌ها و جاده‌ها رشد مي‌كند. در مناطقي مانند آذربايجان، اطراف تهران، قصر شيرين و ... يافت مي‌شود.

توجه: مصرف اين گياه براي افراد مبتلا به درد مفاصل، نقرس‌، سنگ‌هاي صفراوي، سوء هاضمه و ... مضر مي‌باشد. همچنين مصرف بي‌رويه آن موجب مسموميت مي‌گردد.

.........................................................................................

تمشك

نام‌هاي ديگر : توت سه گل-توت الارض-تلو

مشخصات ظاهري :

تمشك، درختچه‌اي با شاخه‌هاي قهوه‌اي رنگ و راست است. اين شاخه‌ها پوشيده از برگ‌هاي متناوب با بريدگي‌هاي شانه‌اي مي‌باشند. برگ‌ اين گياه به رنگ سبز روشن بوده و پشت آنها سفيد و پرزدار است. خوشه‌هاي سست گل‌هاي سفيد آن از بغل برگ‌هايي كه روي شاخه‌هاي سال قبل دارند، مي‌روند كه در فصل پاييز از ميان مي‌روند. ميوه‌ي آن به رنگ قرمز يا زرد بوده و به شكل فندقه مركب و گوشتدار است، كه پس از رسيدن با برگچه‌هاي محافظ آن از گياه جدا مي‌شود.

خواص :

از برگ و ميوه تمشك در مواردي نظير: نرم كردن سينه، دفع اخلاط، بيماري‌هاي معده، گاز شكم كودكان و ... استفاده درماني به عمل مي‌آيد.

محل رويش :

اين گياه در بيشه زارها روييده و از زمان‌هاي قديم نيز به خاطر ميوه‌ي خوش طعم آن كشت مي‌شده است. در برخي مناطق ايران از جمله:‌مازندران، گيلان،‌اردبيل، و ... يافت مي‌شود.

.........................................................................................

توس

نام‌هاي ديگر : غان-شجره التامول-قان-غوشه-غوش- سندر و ...

مشخصات ظاهري :

توس، درختي است بزرگ و زيبا كه ارتفاع آن در مناطق مساعد به30 متر نيز مي‌رسد. برگ‌هايي لوزي شكل، نوك تيز با دو رديف دندانه و منتهي به دمبرگ دراز دارد. پوست تنه آن سفيد رنگ و صاف است. در سن 30 سالگي نيز به صورت نوارهاي نازك شبيه، ورق‌هاي كاغذ از آن جدا مي‌شود. شاتونهاي نرتوس در آغاز پاييز ولي شاتونهاي ماده در بهار ظاهر مي‌شوند.

خواص : از توس در موارد زير استفاده درماني به عمل مي‌آيد: زياد كردن ادرار-تصفيه خون-رماتيسم-تب-التيام زخم‌ها –يرقان-سردرد-سرگيجه-دردهاي عصبي-گلسترول خون-تصلب شرايين-پايين آوردن فشار خون-بيماري‌هاي پوستي –نقرس-اگزما و ...

محل رويش : توس معمولاً در مناطق معتدل و سرد رشد مي‌كند. اين درخت در ارتفاعات 2000 تا2300 متري شهرستانك تهران يافت مي‌شود.

.........................................................................................

توسكا 

نام‌هاي ديگر: حمرايه-حوره روميه

مشخصات ظاهري : توسكا، درختي است كه برگ‌هايي با پهنك مدور با كناره ناهمواره، دندانه‌دار و كم بيش چسبنده دارد. پهنك برگ در قسمت آزاد خود، به طور قرينه در دو طرف رگبرگ اصلي، فرورفتگي محسوس دارد و به علاوه در قسمت قاعده، عاري از دندانه است. شاتونهاي نر و ماده اين درخت، هر دو در پاييز ظاهر مي‌شوند و گل‌هاي سبز يا سبز مايل به قرمطز آنها،‌ قبل از ظاهر شدن برگ يعني در اواخر زمستان شكفته مي‌گردند. شاتون‌هاي ماده‌ي آن كه در آغاز رنگ سبز و حالت چسبنده دارند، در آخر سياه رنگ مي‌گردند. ميوه‌هاي آن، داراي دو يال خشن و خيلي باريك مي‌باشند.

خواص : قسمت مورد استفاده ايندرخت برگ و پوست تنه‌ي آن مي‌باشد كه پوست درخت ، خاصيت قابض و مقوي، و برگ آنيز مدر، معرق و ضد كرم مي‌باشد. همچنين در موارد زير نيز مورد استفاده درماني قرار مي‌گيرد. تب-گلو درد-التهاب و افتادگي لثه‌ها-زخم‌ مخاط-دهان-آنژين‌هاي ساده-ورم مزمن لوزه‌ها-دردهاي عصبي-رماتيسم و ....

محل رويش : توسكا  در اماكن مرطوب به خصوص رد كنار رودخانه‌ها و جريان‌هاي آب رشد مي‌كند. اين درخت در سواحل درياي خزر و همچنين در نواحي مختلف گيلان و كنار رودخانه‌ها مشاهده مي‌شود.

.........................................................................................

ثعلب

مشخصات ظاهري: ثعلب، گياهي است پايا و داراي غده‌ي زيرزميني منقسم به تقسيمات پنجه‌اي و ارتفاعي بين 25 تا 70 سانتيمتر است. برگ‌هايي به رنگ سبز تيره در سطح فوقاني ولي كمي غبارآلود در سطح تحتاني دارد. همچنين لكه‌هاي قهوه‌اي رنگ در پهنك آن ديده مي‌شود گل‌هاي زيبا و گلي رنگي يا سوسني و گاهي سفيد رنگ دارد كه در فواصل ماههاي ارديبهشت تا تيز ظاهر مي‌گردند، در آغاز وضع فشرده برروي محور گل آذين سنبله دارند ولي پس از شكفتن، تغيير شكل داده ظاهر استوانه‌اي پيدا مي‌كنند. در براكته‌هاي زير گل آن،‌3 رگبرگ اصلي و در گلبرگ‌هاي آن، لكه‌هايي به رنگ ارغواني يا بنفش تشخيص داده مي‌شود.

خواص : از ثعلب و فرآورده‌هاي بيشتر در شيريني پزي استفاده مي‌گردد. همچنين مي‌توان در موارد زير نيز مورد استفاده درماني قرار داد:

سرماخوردگي-اخلاط خوني-ورم مثانه- اسهال‌هاي ساده-ضعف اعصاب و ....

محل رويش : ثعلب بيشتر در جنگل‌ها و چمنزارهاي مرطوب نواحي كوهستاني تا ارتفاع 200 متري مي‌رويد. ثعلب را مي‌توان در آذبايجان مشاهده نمود.

.........................................................................................

جنستات الصباغين

مشخصات ظاهري :

جنستات الصباغين، گياهي است به ارتفاع 30 تا 80 سانتيمتر، فاقد خار ولي داراي ساقه‌هاي تعدد، سخت و چوبي كه ارتفاع آن گاهي به 5/1 تا 2 متر مي‌رسد به نحوي كه گياه منظره يك درختچه را پيدا مي‌كند. برگ‌هاي آن بيضي شكل، نوك تيز، با كناره‌ها و سطح تحتاني پوشيده از كرك‌هاي ريز و كوتاه از كرك‌هاي ريز و كوتاه و گلهاي نيز زرد رنگ است. قسمت مورد استفاده اين گياه برگ، گل و دانه آن مي‌باشد.

خواص : از جنستات الصباغين

در مواردي مانند زياد كردن ادرار-رفع يبوست و ... استفاده مي‌كنند.

محل رويش : اين گياه معمولاً در جنگل‌ها (به خصوص در مكان‌هاي كم درخت)، چمنزارهاي طبيعي نسبتاً خشك، دامنه كوهستان‌ها و گودال‌ها رشد مي‌كند. جنستات الصباغين در مناطقي مانند:‌ قره داغ-كوه جبل بارز- جيرفت كرمان و ... يافت مي‌گردد.

توجه: جنستات الصباغين به خصوص دانه آن داراي اثر سمي مي‌باشد. لذا مصرف آن تحت نظر پزشك ضروري است.

.........................................................................................